آسیب ديدگي رباط صلیبی زانو

آسیب رباط صلیبی زانو"

مقاله ای خواندنی و مفید درباره "آسیب رباط صلیبی زانو" از دکتر آرش شرافت وزیری

رباط متقاطع جلویی ( Anterior cruciate ligament) یکی از رباط‌های مهم مفصل زانو است(عکس اول).ازجمله عوامل مهم ثبات هر مفصل زانو ، سالم بودن... رباطها و کپسول ودر نهایت منیسکها است آن و این مساله خصوصادر حین راه رفتن ،دویدن ، بالا وپایین رفتن از پله اهمیت بیشتری میابد.


رباط متقاطع جلویی معمولا رباط صلیبی جلویی (قدامی) نیز خوانده‌می‌شود. این رباط معمولا در طی برخورد های شدید ورزشی خصوصا آسیبهای پیچشی زانو در حین فوتبال .اسکی و نیز ورزشهای رزمی دچار آسیب دیدگی میگردد(عکس دو).در ورزشکاران حرفه‌ای پارگی رباط متقاطع جلویی شایع و به پارگی ACL معروف است.اگر نیروی اعمال شده خیلی زیاد باشد، احتمال پارگی رباط طرفی داخلی(MCL) و منیسک داخلی به همراه پارگی این رباط وجود دارد.باید توجه داشت این رباط میتواند در خیلی از شکستگیهای داخل مفصل زانو نیز آسیب ببیند که عدم توجه به آن باعث تحت تاثیر قرار دادن نتیجه درمان شکستگی میگردد.


چهار رباط اصلی مفصل زانو عبارتنداز(عکس سه)

رباط طرفی داخلی(MCL) یا کولترال داخلی(Medial Collateral ligament)

رباط طرفی خارجی(LCL) یا کولترال خارجی(Lateral Collateral ligamant)

رباط متقاطع جلویی(ACL) یا رباط صلیبی قدامی

رباط متقاطع پشتی(PCL) یا رباط صلیبی خلفی

رباط‌های طرفی(کولترال) زانو بیشتر در ایجاد ثبات جانبی مفصل(مدیو لترال) نقش دارند.رباط‌های متقاطع(صلیبی) بیشتر باعث افزایش پایداری مفصل به سمت جلو و عقب می گردند.

مهمترین وظیفه رباط متقاطع جلویی، محدود کردن حرکت به جلو استخوان درشت نی(تیبیا،Tibia) نسبت به استخوان ران(فمور،Femur)در حین خم شدن زانو مثلا حین بالا وپایین رفتن از پله ها است.این رباط همچنین در حین حرکاتی مثل اسکات(Squat)و یا پرس پا (Leg Press)که به عنوان حرکات زنجیره بسته(Close Chain Exercise)معروفند از حرکت به عقب بیش از حد لازم(Hyper Extension) استخوان ساق (درشت نی) نسبت به ران(فمور)در انتهای این حرکات جلوگیری میکند و این علت اصلی توصیه مربیان ورزش به عدم قفل کردن زانو زیر وزنه های سنگین طی این حرکات است..

باید توجه داشت که منیسکها خصوصا منیسک داخلی و نیز رباط کولترال داخلی در انجام این وظایف به کمک رباط صلیب قدامی می آیند و آسیب هر کدام از اینهانقش به سزایی در افزایش ناپایداری زانو دارند.

انواع آسیب رباط صلیبی قدامی(ACL)

درجه ۱:پارگی نداریم و فقط کشیدگی شدید است.ناپایداری وجود ندارد و میزان خونریزی داخل مفصلی کم میباشد.

درجه۲: پارگی ناقص است.به دلیل پارگی ناقص تاحدودی بی ثباتی وجود داردو خونریزی داخل مفصلی بیشتر از نوع اول میباشد.

درجه ۳:از هم گسیختگی فیبرها کامل است(پارگی کامل).خونریزی شدید داخل مفصلی وجود دارد و زانو کاملا در جهت جلو و عقب(Antero posterior) ناپایدار میگردد.

در پارگی کامل رباط متقاطع جلویی به ویژه در ورزشکاران حرفه‌ای یک صدای پوپ ازطرف بیمار گزارش می‌شود.این صدای پوپ(POP) با احساسی از خالی نمودن زانو ایجاد می‌گردد.در لحظه پاره شدن درد شدید است اما پس از آن کاهش می‌یابد. چون خونریزی در مفصل (Hemarthrosis) بعداً اتفاق می‌افتد افزایش درد ثانویه ناشی از آن وجود خواهد داشت.



بهترین روش‌های تشخیص پارگی رباط ACL :

-اصلی ترین راه تشخیص این آسیب معاینه دقیق توسط جراح استخوان ومفاصل (ارتوپد) میباشد که در جهت تایید آن میتواند از MRI ویا حتی در مواردی از آرتروسکوپی تشخیصی استفاده نماید،باید توجه داشت که نباید فقط بر اساس پاسخ MRI و بدون معاینه اقدام به درمان نمود.

اصولا به غیر از آسیبهای درجه اول کلیه آسیبهای این رباط از طریق جراحی باید تحت درمان قرار بگیرند. از آنجایی که ترمیم مستقیم این رباط نتیجهای در بر نخواهد داشت امروزه این رباط توسط رباطهای بدست آمده از خود شخص و یا بانک رباط تحت باز سازی وپیوند قرار می گیرد و در داخل استخوان با پیچ محکم میگردد که کل پروسه جراحی به صورت آرترسکوپیک صورت مپذیرد.(عکس چهار)


رباطهای مورد استفاده معمولا از قسمت وسطی تاندون کشککی( Patellar Tendon)و یا دو تاندون گراسیلیس (Grasilis)وسمی تندینوسوس(Semi Tendinosous)از سمت داخل ران بدست میآیندو هر کدام فواید و معایب خاص خود را دارند.(عکس پنج و شش)

درمان این آسیب اصولا نیازمندهمکاری گروه جراحی و گروه ماهر فیزیوتراپی است چراکه بدون توانبخشی مناسب بازگشت به سطح فعالیت قبلی غیر ممکن میباشد.

مهمترین اهداف فیزیوتراپی قبل و بعد از عمل جراحی عبارتنداز:

کاهش درد، التهاب و تورم

افزایش دامنه حرکتی مفصل

تقویت عضلات با توجه به درجات آسیب

آموزش تمرینات حس عمقی

آموزش تمرینات زنجیره حرکتی بسته

افزایش تعادل و عملکرد فرد

برگشت سریع تر فرد به فعالیت‌های روزمره یا ورزش حرفه ای

نکته مهم : جراحی این آسیب باید توسط ارتوپد آگاه به درمان آسیب های ورزشی صورت بگیرد.